Karmelietenhof Bergen op Zoom
Kwalitatieve buitenruimte bij renovatie sociale huurOpdrachtgever
Coen Hagedoorn BouwgroepType opgave
Openbare ruimte en landschapProgramma
Verblijfsplekken, entreeruimte en parkeerplaatsenStatus
GerealiseerdEen goed vormgegeven buitenruimte is cruciaal voor onze leefomgeving. De openbare ruimte krijgt vaak de nodige aandacht, maar dat is op eigen terrein bij gebouwen lang niet altijd het geval. Zeker niet bij sociale woningbouw, waar budgetten beperkt zijn. Bij renovatie en verduurzaming van bestaand vastgoed zijn er echter juist uitstekende kansen om ook de buitenruimte rondom het gebouw een opknapbeurt te geven en zo de aanhechting van gebouw op de openbare ruimte weer aantrekkelijk en eigentijds te maken.
Een mooi voorbeeld daarvan is het sociale huurcomplex de Karmelietenhof in Bergen op Zoom van woningbouwcorporatie Stadlander. Hier ontwierpen we een buitenruimte met keywords kwaliteit, duurzaamheid, veiligheid en toegankelijkheid. Het resultaat is een integraal, duurzaam plan van gebouw en buitenruimte, waar de opdrachtgever en bewoners erg blij mee zijn.
“Geef bij renovatie van een gebouw ook de inrichting van de buitenruimte een kwaliteitsimpuls.”
Integraal plan
Bij het ontwerp van de buitenruimte trokken wij samen op met Stadlander en Coen Hagedoorn Bouwgroep, verantwoordelijk voor de renovatie en verduurzaming van het gebouw. Het doel was een grote kwaliteitsslag voor het totale plangebied. Aanleiding hiervoor was de verduurzaming van alle woningen en het samenvoegen van enkele woningen. Hierdoor ontstond een gevarieerd woningaanbod voor meerdere doelgroepen. Daarbij kwam in één van de vleugels van het gebouw het woonproject Beschermd Thuis. Stadlander, GGZ en de gemeente Bergen op Zoom bieden hier ondersteuning aan huurders die dat nodig hebben. Door de teampost hiervan op een hoek te plaatsen, kreeg deze vleugel een uitnodigend karakter en is de sociale veiligheid toegenomen. Deze kwaliteitsslag in het gebouw wilde Stadlander doorzetten in de buitenruimte. Een mooie opgave die Wissing heeft opgepakt.
Plekken maken
De bestaande situatie was een verouderd parkeerterrein met aangrenzend garageboxen en een sociaal onveilige ruimte daarvoor. Geen prettige ruimte, terwijl dit toch de thuiskomst is van vele bewoners. Door de garageboxen op het voorterrein te slopen, ontstond een ruim en open voorplein. Die ruimtelijkheid zorgt ook voor visuele verbinding tussen de verschillende gebouwdelen en entrees. Vanaf de hoofdentree kun je het voorplein in één blik overzien en zie je ook de teampost aan de andere kant al liggen. Zo krijg je een ruimte die veilig voelt. Slim omgaan met de natuurlijke hoogteverschillen helpt daarbij. Je kunt je hierdoor makkelijk oriënteren, je kijkt tegen het groen aan en over de geparkeerde auto’s heen. De grote bestaande bomen zijn uiteraard behouden. Deze zijn karaktervol, zorgen voor noodzakelijke schaduw en hebben ecologische waarde.
Helder en samenhangend
De nieuwe buitenruimte is helder en samenhangend, maar niet overal hetzelfde. Iedere plek voegt op een krachtige manier iets toe aan het geheel. De nieuwe voortuin aan de historische Hoevenseweg geeft het complex eindelijk het gezicht en de uitstraling dat het verdient. De auto’s en ondergrondse containers die hier stonden, zijn vervangen door ruime groenvakken. De paden hier doorheen leiden je intuïtief naar de hoofdentree. De grote treurbeuk bij de entree heeft meer ruimte gekregen om te groeien. De parkeerplaats bereik je via trappartijen door groene taluds, of via de hellingbaan om de treurbeuk heen. De parkeerplekken zijn efficiënt geclusterd, zodat ruimte overbleef voor vergroening tussen de parkeervakken. Door de hoogteverschillen is er een natuurlijke buffer tussen gebouw en parkeerplaats gekomen. Voor de voordeuren is gekozen voor een Delftse stoep en bij de teampost zijn zitranden langs het groen. Iedere plek voegt zo iets toe aan het geheel.
Kwaliteit tot in detail
Kwaliteit van de buitenruimte wordt ook in grote mate bepaald door de materialen en de details. Dat heeft hier dan ook extra aandacht gekregen. Bijvoorbeeld bij het overbruggen van de hoogteverschillen. Op verschillende plekken gebeurt dat door keermuren van Braziliaans metselwerk de hoogteverschillen, bijvoorbeeld bij de oude treurbeuk bij de entree. Dit open metselwerk biedt ruimte voor flora en fauna. Op andere plekken zijn het taluds met vaste planten en bomen, meeontworpen trappen of stapelmuurtjes van hergebruikte stoeptegels. Voor de bestrating is gekozen voor gebakken klinkers, omdat die hun kwaliteit lang behouden. Langs de randen van de paden ligt een rollaag van klinkers die het pad mooi afrondt. Op de parkeerplaatsen ligt grasbeton, waar inmiddels het gras al goed doorheen groeit. Zo is ook in materialisering sprake van samenhang en verbijzonderingen waar dat gewenst is.
“Kies voor kwaliteit in de buitenruimte, juist bij renovatie in het sociale segment.”
